11.2.2 Ryzyko cen uprawnień do emisji dwutlenku węgla (CO2)
W związku z wydzieleniem z Jednostki Dominującej w dniu 2 listopada 2021 roku zorganizowanej części przedsiębiorstwa i przeniesieniem do spółki zależnej LOTOS Asfalt Sp. z o.o., między innymi instalacji rafineryjnych, z mocy prawa obowiązek umarzania uprawnień do emisji CO2 spoczął na spółce LOTOS Asfalt Sp. z o.o. W oparciu o wypracowany w umowie processingowej model przenoszenia kosztów uczestnictwa instalacji spółki zależnej w EU ETS (ang. „European Union Emissions Trading System/Scheme”) jednostka Dominująca kontynuuje zarządzanie ryzykiem cen uprawnień do emisji CO2 w ramach Grupy Kapitałowej.
Zgodnie z założeniami Polityki zarządzania ryzykiem cen uprawnień do emisji CO2 zatwierdzonej przez Zarząd Grupy LOTOS S.A. Jednostka Dominująca podejmuje decyzje co do sposobu zbilansowania przyszłych niedoborów lub nadwyżek uprawnień do emisji CO2 wynikających z zawartej umowy processingowej w zależności od sytuacji rynkowej i w ramach ustalonych limitów. W ramach zatwierdzonej Polityki i posiadanych limitów zawierane są transakcje finansowe na jednostki EUA (ang. „Emission Unit Allowance”) tj. uprawnienie do emisji jednej tony CO2.
Na dzień 31 grudnia 2021 roku szacowany niedobór uprawnień Jednostki Dominującej wynikający z umowy processingowej w okresie rozliczeniowym przypadającym na lata 2021-2025 (tzw. IV faza) wynosił 1.566.818 ton, jednakże biorąc pod uwagę wykonane transakcje pochodne na łączną ilość 1.746.000 ton, Jednostka Dominująca posiada nadwyżkę uprawnień w wysokości 179.182 ton, które zostały nabyte z uwzględnieniem sytuacji rynkowej i w kontekście strategicznego charakteru niedoboru uprawnień przewidywanego w latach 2026-2030.
W ramach zarządzania ryzykiem dotyczącym uprawnień do emisji dwutlenku węgla Grupa ocenia każdorazowo ryzyko przewidywanego niedoboru nieodpłatnych uprawnień przyznawanych przez Komisje Europejską.
Poniżej przedstawiono łączną ilość nieodpłatnych uprawnień do emisji CO2 na lata 2021 – 2025 oraz łączną rzeczywistą emisję CO2:
| w milionach ton | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 | Razem |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Bezpłatne uprawnienia (1) | 1,7 | 1,7 | 1,7 | 1,7 | 1,7 | 8,5 |
| Rzeczywista emisja CO2 | 1,9(2) | – | – | – | – | 1,9 |
(2)Emisja CO2 wyliczona na podstawie danych produkcyjnych objętych systemem handlu emisjami. Dane są weryfikowane zgodnie z art. 84 ust. 1 ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. z 2021 r. poz. 332 i 1047) oraz art. 68. Ust rozporządzenia Komisji (UE) nr 2018/2066.
Na dzień 31 grudnia 2021 roku, biorąc pod uwagę limit uprawnień na rok 2021 do przyznania w ramach systemu EU ETS (ang. „European Union Emissions Trading System/Scheme”) oraz wielkość emisji dwutlenku węgla w Grupie występował niedobór przyznanych uprawnień do emisji CO2. W związku z tym na dzień 31 grudnia 2021 roku Grupa ujęła kwotę 37,9 mln zł zobowiązań z tego tytułu, które w sprawozdaniu z sytuacji finansowej zaprezentowano w zobowiązaniach krótkoterminowych w pozycji: Pozostałe zobowiązania i rezerwy (patrz nota 10.13). Wpływ utworzonej rezerwy na wynik operacyjny zaprezentowano w koszcie własnym sprzedaży.
Na dzień 31 grudnia 2020 roku wartość zobowiązań utworzonych w związku z występującym w Grupie niedoborem uprawnień do emisji CO2 wynosiła 142,0 mln zł. W związku dokonanym na potrzeby rozliczenia emisji CO2 za rok 2020 zakupem uprawnień miało miejsce wykorzystanie utworzonej rezerwy w wysokości 133,6 mln zł. Wpływ rozwiązania pozostałej części rezerwy na wynik operacyjny, w wysokości 8,4 mln zł, zaprezentowano w koszcie własnym sprzedaży.
W razie konieczności, Jednostka Dominująca decyduje o rozliczeniu zawartych, otwartych na dzień kończący okres sprawozdawczy transakcji terminowych na zakup uprawnień do emisji CO2 poprzez ich fizyczną dostawę z zamiarem ich dostarczenia do spółki LOTOS Asfalt Sp. z o.o. w celu umorzenia jako rozliczenie rzeczywistej emisji CO2.
Poniżej zaprezentowano informacje na temat pozycji transakcyjnej na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz 2020 roku.
Transakcje otwarte w uprawnieniach do emisji na dzień 31 grudnia 2021 roku przedstawiały się następująco:
| Typ transakcji | Okres rozliczenia transakcji | Ilość uprawnień w tonach | Faza | Wycena w wartości godziwej | |
|---|---|---|---|---|---|
| Aktywa finansowe | Zobowiązania finansowe | ||||
| Futures EUA | III '2022 -XII '2025 | 1.746.000 | IV faza | 176,9 | (0,5) |
Transakcje otwarte w uprawnieniach do emisji na dzień 31 grudnia 2020 roku przedstawiały się następująco:
| Typ transakcji | Okres rozliczenia transakcji | Ilość uprawnień w tonach | Faza | Wycena w wartości godziwej | |
|---|---|---|---|---|---|
| Aktywa finansowe | Zobowiązania finansowe | ||||
| Futures EUA | III '2021 | 1.555.000 | III faza | 14,8 | – |