10,5
mln
t
ropy naftowej rocznie - roczne moce przerobowe rafinerii
Rynek rafinacji ropy i układ sił konkurencyjnych w regionie
LOTOS posiada jedną z najnowocześniejszych i najmłodszych rafinerii w Europie o mocach przerobowych około 10,5 mln ton ropy naftowej rocznie i wysokim na tle konkurencji wskaźniku kompleksowości przerobu, tzw. Nelson Complexity Index, która daje możliwości optymalizacji zarówno po stronie doboru ropy do przerobu, jak i miksu energetycznego do zasilania rafinerii oraz, co kluczowe – elastycznego zarządzania strumieniem uzyskiwanych produktów naftowych. Rafinerię LOTOSU charakteryzuje wysoki współczynnik konwersji (udział paliw w strukturze produkcji na poziomie 86% przerabianej ropy naftowej) oraz selektywność w kierunku średnich destylatów, pozwalająca na skuteczne dopasowanie produkcji do struktury popytu krajowego i możliwości eksportowych.
Na tak zaawansowany stan technologiczny rafinerii złożyły się: realizacja Programu 10+ zakończonego w 2011 roku, finalizacja w 2019 roku Projektu EFRA oraz jego pełnej integracji z instalacjami rafinerii, a także szereg pomniejszych inwestycji poprawiających efektywność przerobu, w tym Węzła Odzysku Wodoru. W 2021 roku Spółka wdrożyła do realizacji projekt Pure H2 w zakresie budowy instalacji do oczyszczania wodoru oraz instalacji do jego dystrybucji do bateriowozów (tj. pojazdów do transportu sprężonego wodoru).
Modernizacja i rozbudowa rafinerii w ramach Programu 10+ pozwoliła na uzyskiwanie większej ilości wysokomarżowych produktów z każdej przerobionej baryłki ropy naftowej, na wzrost wolumenu paliw z 4 mln ton rocznie do 7,8 mln ton rocznie oraz umożliwiła przerób bardziej wymagających technologicznie gatunków rop naftowych. Projekt EFRA był kontynuacją technologicznego unowocześniania rafinerii i naturalnym dopełnieniem konfiguracji rafinerii LOTOSU. Głównym celem Projektu EFRA było lepsze zagospodarowanie ciężkiej pozostałości, czyli tej frakcji ropy naftowej, z której powstawał ciężki olej opałowy lub asfalty. Instalacje Projektu EFRA uzupełniły ciąg technologiczny przerobu ropy naftowej działający w rafinerii w Gdańsku i umożliwiły elastyczność w zastępowaniu produkcji niskomarżowego ciężkiego oleju opałowego większą ilością paliw silnikowych przez co zwiększyły marżę na każdej przerobionej baryłce ropy o ok. 2- 4,5 USD. Rafineria z poszerzonym wachlarzem narzędzi do optymalizowania procesów produkcyjnych zachowała konkurencyjność, również w sytuacji zmiennych warunków makrootoczenia, jakie panowały w przeważającej części 2021 roku i były związane ze stopniową odbudową rynku po pandemii COVID-19 oraz z destabilizacją notowań gazu ziemnego i mediów do zasilania procesów przerobowych.
Instalacje EFRA, zintegrowane z działającym w rafinerii ciągiem technologicznym przerobu ropy naftowej, umożliwiają dostarczenie na rynek dodatkowych około 900 tys. ton frakcji średnich rocznie (olejów napędowych i – opcjonalnie – paliwa lotniczego) z tej samej ilości przerabianej ropy. W ramach pozostałych grup produktowych zmienił się możliwy do uzyskania wolumen produkcji benzyny surowej i LPG, a ich ostateczną wielkość Spółka planuje wypracować w ramach procesu optymalizacji. Rafineria LOTOSU utrzymała również zdolność do produkcji asfaltów, które charakteryzowały się relatywnie wysoką zyskownością w porównaniu do pozostałych produktów ropopochodnych w 2021 roku. Maksymalizacja ich produkcji oraz wykorzystanie pojawiających się szans rynkowych istotnie wsparła zyskowność sprzedaży Grupy Kapitałowej LOTOS w 2021 roku.
Rafineria LOTOSU jest wyposażona w system ciągłego monitoringu emisji zanieczyszczeń CEMS (ang. Continuous Emission Monitoring System), którego zadaniem jest bieżące monitorowanie wpływu pracy rafinerii na środowisko naturalne. Realizacja projektu wynikała z krajowych i unijnych przepisów dotyczących ochrony środowiska naturalnego. Jest to krok wychodzący naprzeciw dyrektywie unijnej o emisjach przemysłowych, zgodnie z którą trzeba dostosować monitoring emisji do tzw. najlepszych dostępnych technik (ang. BAT, tj. Best Available Technologies).
W celu zwiększenia możliwości ekspedycyjnych paliw z rafinerii po jej rozbudowie o instalacje Programu EFRA w 2021 roku Spółka sfinalizowała inwestycję budowy czwartego nalewaka bramowego o wydajności 2,2 mln ton produktów paliwowych rocznie.
Konfiguracja technologiczna rafinerii, w połączeniu z jej atutami lokalizacyjnymi, umożliwiła elastyczny dobór gatunków ropy naftowej celem maksymalizacji marży na jej przerobie i sprzedaży produktów.
Rafineria w Gdańsku działa na rynku importera paliw oraz korzysta z renty geograficznej i benefitów nadmorskiej lokalizacji w pobliżu płynnego rynku naftowego Amsterdam-Rotterdam-Antwerpia. Korzystna strategicznie lokalizacja rafinerii dawała istotną przewagę logistyczną w dostępie do surowców oraz kanałów sprzedaży produktów w stosunku do konkurencji w regionie. Położenie rafinerii w pobliżu morskiego terminala przeładunkowego zapewniało Grupie LOTOS S.A. bezpośredni dostęp do międzynarodowych rynków zbytu, pozwalając przede wszystkim na eksport produktów naftowych w szczególności na rynki krajów skandynawskich, północnozachodniej Europy oraz krajów nadbałtyckich, optymalizację wykorzystywanych przez Spółkę kanałów sprzedaży oraz prowadzenie efektywnych zakupów różnych gatunków ropy naftowej oraz paliw.
Ponadto rafineria posiadała unikalne połączenie kanałów zaopatrzenia w surowiec zarówno drogą lądową, z Rosji, za pośrednictwem sieci rurociągów PERN, jak i drogą morską z wielu krajów oraz z własnych złóż. Dostęp do dwóch kanałów zaopatrzenia pozwalał na dywersyfikację dostaw surowca, a także płynną reakcję na zmienność cen produktów naftowych i gatunków rop naftowych. W konsekwencji umożliwiło to Grupie LOTOS S.A. skuteczną dywersyfikację gatunków ropy naftowej oraz zwiększało potencjał negocjacyjny w zakresie warunków cenowych jej zakupu.
