9.1 Przychody ze sprzedaży
Zasady rachunkowości
Przychody ze sprzedaży ujmowane są w momencie spełnienia (lub w trakcie spełniania) przez Grupę zobowiązania do wykonania świadczenia, poprzez przekazanie przyrzeczonego towaru lub usługi klientowi, gdzie przekazanie to stanowi jednocześnie uzyskanie przez nabywcę kontroli nad tym składnikiem aktywów. W przychodach z umów z klientami w sprawozdaniu z całkowitych dochodów ujmowane są przychody powstające ze zwykłej działalności operacyjnej Grupy (tj. przychody ze sprzedaży produktów, usług, towarów i materiałów) pomniejszone o wartość podatku od towarów i usług (VAT), podatku akcyzowego, opłaty paliwowej, opłaty emisyjnej oraz skorygowane o wynik z rozliczenia instrumentów zabezpieczających przyszłe przepływy pieniężne.
W sprawozdaniu z sytuacji finansowej przedstawiana jest umowa (zależnie od stosunku pomiędzy spełnieniem zobowiązania przez Grupę, a płatnością dokonywaną przez klienta) jako składnik aktywów z tytułu umowy lub zobowiązania z tytułu umowy. Oddzielnie, jako należności z tytułu dostaw i usług prezentowane są wyłącznie bezwarunkowe prawa Grupy do otrzymania wynagrodzenia (np. gdy wystawiono już klientowi faktury lub inny tytuł zobowiązujący prawnie do zapłaty w określonym terminie czasu). Prawa o charakterze warunkowym (innym niż tylko upływ czasu) są prezentowane jako składnik aktywów z tytułu umowy. Jeżeli z tytułu jednej umowy wynika kilka obowiązków, w odniesieniu do których rozpoznano zarówno aktywa jak i zobowiązania z tytułu umowy, to w sprawozdaniu z sytuacji finansowej są one prezentowane w wartości netto.
W umowach z klientami zawieranymi przez Grupę nie występuje istotny element finansowania.
Profesjonalny osąd
Grupa w oparciu o dokonane analizy kontraktów sprzedażowych zidentyfikowała model agencyjny głownie w obszarze sprzedaży olejów bazowych przez Spółkę LOTOS Oil Sp. z o.o. do klientów docelowych. W pozostałych transakcjach Grupa pełni rolę zleceniodawcy.
Zobowiązanie z tytułu posiadanego przez Grupę programu lojalnościowego NAVIGATOR, powstaje w momencie sprzedaży dóbr i usług na stacjach własnych i partnerskich dla każdej pojedynczej transakcji sprzedaży i polega na naliczaniu punktów uprawniających do zniżek na przyszłe zakupy. Wyliczenie wartości zobowiązania dotyczącego punktu przyznawanego w ramach programu opiera się na takich zmiennych jak odsetek udziału uczestników w programie, procent redempcji nagród (wymiany punktów na nagrody), udziału poszczególnych nagród w całej ofercie. Grupa określa maksymalną pulę punktów jakie zostaną wydane dla odbiorców nagród w trakcie obowiązywania promocji i szacuje wartość całkowitego katalogu nagród przypadającego na promocję poprzez wyliczenie ceny zakupu (wartości rynkowej) nagród, wyliczenie tzw. taryfikatorów punktowych z ceną dla poszczególnych nagród, ustalenie prognozy udziału poszczególnych nagród w wymianie punktów. Na tej podstawie Grupa dokonuje wyliczenia pełnego kosztu programu z uwzględnieniem przyjmowanych cen za nagrody dla klientów Grupy, który jest ujmowany jako odroczenie przychodu w czasie do momentu realizacji nagrody.
Rodzaj dobra lub usługi | Segment wydobywczy | Segment produkcji i handlu | Skonsolidowane | |||
---|---|---|---|---|---|---|
2021 | 2020 | 2021 | 2020 | 2021 | 2020 | |
Przychody z umów z klientami: | 1.325,9 | 647,4 | 31.831,7 | 20.501,4 | 33.157,6 | 21.148,8 |
Produkty i usługi | 1.324,5 | 646,4 | 30.303,8 | 19.360,9 | 31.628,3 | 20.007,3 |
Towary i materiały | 1,4 | 1,0 | 1.527,9 | 1.140,5 | 1.529,3 | 1.141,5 |
Efekt rozliczenia rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych | – | – | (34,0) | (240,2) | (34,0) | (240,2) |
Razem przychody ze sprzedaży | 1.325,9 | 647,4 | 31.797,7 | 20.261,2 | 33.123,6 | 20.908,6 |
Zobowiązania do wykonania świadczenia
Grupa w ramach zawieranych kontraktów, zobowiązuje się do dostarczenia na rzecz klientów głównie produktów oraz towarów rafineryjnych, ropy naftowej i gazu ziemnego. W ramach tych umów Grupa działa głównie jako zleceniodawca poza częścią eksportową sprzedaży agencyjnej olejów bazowych.
Ceny transakcyjne w występujących umowach z klientami nie podlegają ograniczeniom. Nie występują umowy przewidujące istotne zwroty wynagrodzenia i inne podobne zobowiązania. Grupa nie identyfikuje przychodów, dla których otrzymanie zapłaty jest warunkowe i nie prezentuje w związku z tym pozycji Aktywa z tytułu umów z klientami.
W przypadku zdecydowanej większości umów z klientami Grupy wynagrodzenie oparte jest na cenie stałej. Umowy uwzględniające kwotę wynagrodzenia zmiennego Grupa ujmuje jako przychody w kwocie wynagrodzenia, co do którego istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że nie nastąpi konieczność znacznego odwrócenia ujętego wcześniej przychodu. W konsekwencji Grupa nie ujmuje przychodów do momentu kiedy ustanie niepewność co do otrzymania wynagrodzenia, w szczególności w związku z posiadanymi przez klientów prawami do rabatów, premii oraz nałożonymi karami.
Udzielone w ramach umów gwarancje są gwarancjami stanowiącymi zapewnienie klienta, że dany produkt jest zgodny z ustaloną specyfikacją. Nie polegają one na świadczeniu oddzielnej usługi.
W Grupie występuje głównie sprzedaż z odroczonym terminem płatności. Dodatkowo w segmencie Produkcji i Handlu ma miejsce sprzedaż gotówkowa. W umowach z klientami w większości stosowane są terminy płatności nieprzekraczające 30 dni. Płatność zazwyczaj jest wymagalna po dostarczeniu dobra lub po zakończeniu usługi.
W ramach dostaw dóbr, gdzie następuje przeniesienie kontroli na klienta w świadczeniach spełnianych w punkcie czasu, rozliczenia z klientami i ujęcie przychodu następują po każdej dostawie. W Grupie dostawy dóbr oraz świadczenia usług kiedy klient jednocześnie otrzymuje i czerpie z nich korzyści rozliczane są w miarę upływu czasu.
Przychody z tytułu umów z klientami według terminu przekazania
Grupa ujmuje przychody z tytułu spełnienia zobowiązania do wykonania świadczenia w określonym momencie czasu zgodnym z zastosowanymi warunkami dostawy INCOTERMS (CPT, DAP, DDP, EXW, FCA).